1899 – 1931 Początki Audi Automobilwerke GmbH[edytuj | edytuj kod]
Historia marki Audi sięga 14 listopada 1899, kiedy to August Horch wraz z Karlem Benzem[2] założył w Kolonii przedsiębiorstwo o nazwie Horchprodukujące luksusowe samochody osobowe[3]. W 1902 roku właściciel przeniósł zakład do Reichenbach, a w 1904 roku do Zwickau[3]. W 1909 roku po kłopotach finansowych i problemach w zarządzie odszedł ze spółki i założył kolejne przedsiębiorstwo o nazwie August Horch Automobilwerke GmbH. Po wyroku sądu okazało się, że z nowym przedsięwzięciem August Horch nie mógł już łączyć swojego nazwiska, dlatego postanowił przetłumaczyć swoje nazwisko (horch to tryb rozkazujący od horchen, czyli w języku polskim nasłuchiwać) na łacinę – czyli audi nazywając firmę 25 kwietnia 1910 roku Audi Automobilwerke GmbH[3]. W lipcu 1910 roku pierwszy pojazd z nazwą Audi opuścił zakład w Zwickau[2]. Jeszcze w tym samym roku wyprodukowano dwa najbardziej znane modele tego okresu: Audi Typ A 10/22 KM (16 kW) Sport – Phaeton oraz jego następcę, Audi Typ B 10/28 KM. Wtedy również Audi rozpoczęło produkcję rzędowego silnika typu A o pojemności 2612 cm³ oraz jednostek napędowych o pojemności 3564 cm³, 4680 cm³ i 5720 cm³. Samochody wyposażone w takie silniki święciły wiele tryumfów w wyścigach i rajdach. Pierwszy sześciocylindrowy motor Audi – Typ M o pojemności 4655 cm³ pojawił się w roku 1924. We wrześniu 1921 roku Audi, jako pierwszy niemiecki producent samochodów, zaprezentowało seryjny samochód Typ K, z kierownicą umieszczoną po lewej stronie.
W 1914 roku Audi Automobilwerke GmbH przekształcono w spółkę akcyjną Audi Werke AG. Po I wojnie światowej August Horch odszedł z przedsiębiorstwa i wyprowadził się do Berlina. Tam znalazł zatrudnienie jako rzeczoznawca samochodowy[4]. W 1928 roku wskutek trudności finansowych spowodowanych światowym kryzysem, spółka została przejęta przez firmę DKW (Zschopauer Motorenwerke J. S. Rasmussen AG).
1932 – 1945 Audi częścią Auto Union AG[edytuj | edytuj kod]
W 1932 roku DKW oraz jego spółka — córka Audi, łącząc się z zakładami Horch i Wanderer weszło do spółki Auto Union z siedzibą w Chemnitz[2], której logo (cztery przeplatające się pierścienie, symbolizujące czterech udziałowców spółki) jest do dzisiaj używane przez Audi. Celem połączenia było uchronienie się przed światowym kryzysem gospodarczym[3].
W roku 1933 na rynku pojawiło się Audi Front, pierwszy europejski samochód łączący sześciocylindrowy silnik z napędem na przednią oś. Zastosowano w nim jednostkę napędową Wanderer, ale odwróconą o 180 stopni tak, że wał napędowy zwrócony był do przodu. W latach 1933 – 1938 model Front był jedynym Audi w ofercie Auto Union. W roku 1939, wskutek wewnętrznej polityki Auto Union promującej tańsze samochody DKW, marka Audi na prawie trzy dekady zniknęła z rynku nowych samochodów.
Wybuch II wojny światowej zahamował rozwój Auto Union, a we wszystkich zakładach marki produkowano uzbrojenie wojskowe[3]. Podobnie jak w wielu fabrykach ówczesnych Niemiec, w zakładach produkcyjnych spółki znaleźli się robotnicy przymusowi, więźniowie obozów koncentracyjnych i więźniowie wojenni[5].
Lata 1945 — 1968[edytuj | edytuj kod]
Po II wojnie światowej Auto Union AG rozpłynęło się w strefie okupowanej przez sowietów[3]. Firma produkowała jako VEB Automobilwerk Zwickaumodel AWZ P70, a w 1958 roku dołączono poprzednie zakłady Horcha z terenu byłego NRD. W nowym VEB Sachsenring Automobilwerke Zwickau do 1991 roku produkowano Trabanty[4].
W roku 1949, w Niemczech Zachodnich, na nowo zarejestrowano Auto Union AG z siedzibą w Ingolstadt, jednakże od strony prawnej była to zupełnie nowa firma. Wielu pracowników ze zniszczonych zakładów w Zwickau osiadło w Ingolstadt i podjęło na nowo produkcję. Na początku, z racji prostej konstrukcji i dużej dostępności części, Auto Union w Ingolstadt produkowało wyłącznie samochody DKW.
W 1958 roku Daimler-Benz AG przejął 87% kapitału akcyjnego Auto Union[3], a w 1959 roku posiadał już 100%. Przejęcie nie przyniosło jednak oczekiwanych skutków. W grudniu 1964 rokuVolkswagen kupił zakład w Ingolstadt a do 1966 przejął 100% akcji Auto Union, wraz z prawami do logo czterech pierścieni, symbolizujących cztery marki: Audi, DKW, Horch i Wanderer. W 1965 roku Auto Union wypuścił na rynek samochód pod marką Audi[3]. Pierwszy model był dalszym rozwinięciem DKW F102 i nie otrzymał żadnych typowych oznaczeń. W 1968 roku były pracownik Daimler-Benz Ludwig Kraus zaprezentował ówczesnemu głównemu dyrektorowi zakładu Volkswagenwerk Wolfsburg Heinrichowi Nordhoffowi samodzielnie zaprojektowanego Audi 100[4]. Ten był zachwycony projektem i zgodził się na produkcję. Od tego czasu pojazdy były oznaczone odpowiadającymi im liczbami koni mechanicznych (przykładowo Audi 60, Audi Super 90). Pojazdy tej serii otrzymały tzw. silnik średnioprężny. Stopień sprężania w tych silnikach był na poziomie między silnikami benzynowymi a diesla.
1969 do dziś: połączenie z NSU i współczesne Audi AG[edytuj | edytuj kod]
W 1969 roku doszło do fuzji Auto Union GmbH z NSU AG Neckarsulm[3]. Przedsiębiorstwo przyjęło nazwę Audi NSU Auto Union AG i miało od tego czasu drugi zakład i (do 1948) siedzibę w Neckarsulm[2]. W styczniu 1971 roku po raz pierwszy pojawił się slogan Vorsprung durch Technik (pol. przewaga dzięki technice) przy okazji reklamy NSU Ro 80 (z silnikiem Wankla). Po uruchomieniu produkcji modelu Ro 80 zaprzestano używania nazwy NSU jako oznaczenia produktów.
1 stycznia 1985 roku Audi NSU Auto Union AG przyjęło nazwę AUDI AG, a przedsiębiorstwo zmieniło swoją kwaterę główną z Neckarsulm na Ingolstadt[3]. Od tamtego czasu produkty i sama firma noszą tę samą nazwę.
Aktualna struktura kapitałowa Audi wygląda następująco: Volkswagen AG posiada 99,55% akcji, pozostała część akcji (0,45%) znajduje się w obrocie na giełdach papierów wartościowych: Berlin-Brema, Düsseldorf, Frankfurt nad Menem, Hamburg, Monachium i Stuttgart.
quattro GmbH[edytuj | edytuj kod]
quattro GmbH to spółka córka Audi AG z siedzibą w Neckarsulm, odpowiedzialna za produkcję sportowych wersji Audi — RS, ale także za przygotowywanie zindywidualizowanej oferty wyposażenia poszczególnych modeli oraz za przygotowywanie wyścigowych samochodów ze stajni Audi. Spółka założona została w roku 1983 i początkowo skupiała się na oferowaniu dodatkowych akcesoriów do samochodów Audi. W roku 1986 zadebiutowała już jako producent sportowych pojazdów spod znaku S i RS. Pierwszym modelem, który wyjechał z fabryki quattro GmbH było Audi S6.
Obecnie spółka produkuje szeroką gamę sportowych wersji Audi. W ofercie znaleźć można Audi R8 z trzema silnikami i dwiema formami karoserii do wyboru, Audi RS 4 Avant, RS 5 w wersji Coupe i Cabriolet, RS 6 Avant, RS 7 Sportback oraz RS Q3, pierwszy w ofercie Audi sportowy SUV.
Od roku 1996, spółka quattro GmbH wyprodukowała ok. 75 500 samochodów o nieprzeciętnej, sportowej mocy. Sprzedaż znacznie wzrosła przede wszystkim w minionej dekadzie; z 2,5 tysiąca egzemplarzy w roku 2000, do prawie 15 tys. aut w roku 2013. W tym samym roku, do rąk klientów oddano 160 tysięcy zindywidualizowanych pojazdów i sprzedano prawie 2,5 mln akcesoriów. Wszystkie samochody produkowane przez spółkę quattro GmbH wyposażone są w stały napęd na cztery koła quattro.
Rozwiązania techniczne[edytuj | edytuj kod]
Koncern Audi jest twórcą wielu innowacyjnych rozwiązań technicznych. W 1975 roku pokazano pierwszy w koncernie VW silnik z mechanicznym wtryskiem bezpośrednim K‑Jetronic (stosowany później z sukcesem w VW Golfie z silnikiem GTI), a w 1977 pięciocylindrowy silnik benzynowy, w który wyposażono Audi 100.
W roku 1980 zaprezentowano klasyczne już dziś rozwiązanie napędu na cztery koła – quattro. Napęd quattro zamontowano wówczas w pokazanym na Międzynarodowym Salonie Samochodowym w Genewie modelu Audi quattro (inna nazwa: Urquattro). Samochód ten, pierwotnie zaplanowany jako krótka seria, w gamie modelowej czterech pierścieni funkcjonował aż do 1991 roku.
W roku 2013 Audi wyprodukowało 710 095 samochodów z napędem quattro. W obu niemieckich zakładach produkcyjnych, w Ingolstadt i w Neckarsulm, każdego dnia zjeżdża z taśmy około 2000 modeli Audi z napędem tego typu. W roku 2013, 44% wszystkich klientów Audi wybrało model quattro. Najczęściej sprzedawany model quattro to Audi Q5, a zaraz potem Audi A4. Audi z takim właśnie rodzajem napędu najlepiej sprzedają się w USA, Kanadzie, Rosji i na rynkach Bliskiego Wschodu. Dobre wyniki handlowe notowane są również w Niemczech. W pierwszym półroczu 2014, Audi wyprodukowało dla niemieckiego rynku prawie 61 150 samochodów z napędem quattro. Dzięki blisko 170 modelom quattro – uwzględniając różne rodzaje nadwozia, silniki i skrzynie biegów – marka Audi oferuje największy wybór spośród wszystkich producentów samochodów segmentu premium.
Technika quattro jest dostępna we wszystkich rodzinach modelowych. Audi Q7, Audi R8, Audi A4 allroad, Audi A6 allroad oraz wszystkie modele S i RS, dostępne są wyłącznie z napędem quattro.
W roku 1985 Audi było drugim po Porsche producentem samochodów na świecie, który rozpoczął seryjną produkcję w pełni ocynkowanych karoserii. Pierwszym modelem, wyposażonym w taką karoserię było Audi 100. Ten produkowany od 1982 roku samochód był również autem o najlepszym wówczas na świecie współczynniku oporu powietrza – wynosił on 0,30. W 1983 Audi jako pierwszy niemiecki producent samochodów otrzymało certyfikat dopuszczenia do ruchu (niem. ABE) pojazdów z katalizatorem.
Pod koniec lat 80. XX w. Audi obok Fiata Cromy TD i.d. i Rovera Montego było pierwszym producentem samochodów oferującym, wówczas w modelu Audi 100 TDI, silnik diesla z wtryskiem bezpośrednim i turbodoładowaniem. Jednostka ta weszła do seryjnej produkcji w roku 1989. Do lipca 2014 roku na całym świecie Audi sprzedało blisko 7,5 mln aut z wysokoprężnymi jednostkami TDI.
Silniki TDI stopniowo udoskonalano. W ciągu 25 lat zdołano podnieść moc i moment obrotowy jednostek TDI o tej samej pojemności o ponad 100 procent, a emisję szkodliwych substancji obniżono o 98 procent.
Montowane są one we wszystkich seriach modeli, z wyjątkiem Audi R8. Ich pojemność wynosi od 1.6 do 4.2 litra a moc od 66 kW (90 KM) (jednostka 1.6 TDI), do 283 kW (385 KM) (jednostka 4.2 TDI). Jak dotychczas najwięcej sprzedano jednostek 2.0 TDI: trzy miliony egzemplarzy.
W roku 2006 silnik TDI zadebiutował . Na dziewięć startów w 24-godzinnym wyścigu w Le Mans począwszy od 2006 roku, kiedy to zadebiutował tam samochód Audi wyposażony w jednostkę TDI, Audi zwyciężało tam osiem razy.
Szczególnie często na wysokoprężne jednostki TDI decydują się dziś klienci Audi z Europy Zachodniej. Niemcy, Wielka Brytania i Włochy to rynki, na których TDI sprzedaje się najlepiej na świecie. W Niemczech w roku 2013 ponad dwie trzecie klientów zamówiło samochód z silnikiem diesla. Globalnie, około 40 procent aut marki Audi, które opuściły fabryki w roku 2013, napędzanych jest jednostką wysokoprężną TDI. W liczbach bezwzględnych to blisko 593 tys. egzemplarzy.
W 1985 roku, na targach w Hanowerze dwie kobiety, samodzielnie, bez niczyjej pomocy niosły kompletną karoserię modelu Audi 100 bez elementów dodatkowych. Wykonano ją z aluminium i w ten sposób zaprezentowano publicznie innowacyjne rozwiązanie Audi Space Frame. Karoserię Audi Space Frame (ASF), zbudowano z prasowanych profili i z elementów odlewanych podciśnieniowo. Z tak zrobioną konstrukcją połączone są blachy tworzące pokrycie dachu, podłogę i elementy boczne, będące jednocześnie jej wzmocnieniem. Zależnie od zadań, poszczególne komponenty charakteryzują się różnymi formami i przekrojami. Modele, w których ją zastosowano to: Audi TT (2006), Audi R8 (2008), a także trzy następne generacje Audi A8(2002, 2010, 2013). Obok Audi A8, drugim modelem z karoserią wykonaną w całości z aluminium jest sportowy model R8. Zastosowana w nim karoseria Audi Space Frame (ASF), wykonana z aluminium, waży w przypadku wersji coupé tylko 210 kg, a w przypadku modelu Spyder – 216 kg. Nieobciążone Audi R8 V8 Coupé z manualną skrzynią biegów, waży jedynie 1 560 kg, a Audi R8 Spyder – 1 660 kg. Łącznie, od 1994 roku, Audi sprzedało ponad 750 tysięcy samochodów z karoserią ASF – wykonaną wyłącznie lub częściowo z aluminium.
We wrześniu 1991 roku na IAA we Frankfurcie oraz w październiku tego samego roku na Tokyo Motor Show Audi zaprezentowało modele Spyder i Avus quattro, dwa prototypy z ramą kratownicową i karoserią, które wykonano z aluminium. W październiku 1993 roku we Frankfurcie, na IAA, pokazano tzw. „Audi Space Frame Concept Car“ – krótko ASF. Miał on silnik V8 TDI o pojemności 3,4 litra i w dużym stopniu – abstrahując od polerowanej powierzchni zewnętrznej karoserii – odpowiadał on modelowi Audi A8, który na rynku pojawił się w maju 1994 roku. Następca Audi V8, model Audi A8, był w 1994 roku pierwszą produkowaną seryjnie limuzyną z aluminiową karoserią samonośną — Audi Space Frame (ASF). Model Audi A2 był z kolei pierwszym samochodem małolitrażowym, w którym zastosowano ASF. Dzięki takiej konstrukcji był on też w 2001 roku pierwszym, i jak dotąd jedynym na rynku pięciodrzwiowym samochodem trzycylindrowym.
W lipcu 2014 z taśm produkcyjnych fabryki w Ingolstadt zjechał sześciomilionowy egzemplarz Audi z napędem quattro. Jubileuszowe auto to Audi SQ5 3.0 TDI[6].
Do międzynarodowej sławy napędu quattro przyczyniły się także kampanie reklamowe i sukcesy w sportach motorowych. Spot telewizyjny, w którym Audi 100 CS o własnych siłach podjeżdża w górę skoczni narciarskiej w fińskiej miejscowości Kaipola, zyskał miano klasyka[7] i reklamy kultowej[8]. Innym docenianym przez fanów motoryzacji osiągnięciem był rekord wjazdu na górę Pikes Peak w Kolorado (USA) ustanowiony przez Waltera Röhrla za kierownicą Audi Sport quattro S1 w 1987 roku. Na imponujące wyniki Audi w sportach motorowych składają się cztery tytuły w rajdowych mistrzostwach świata, trzy zwycięstwa w wyścigu górskim Pikes Peak, jedno mistrzostwo w klasyfikacji kierowców i klasyfikacji producentów w TransAm, dwa tytuły w DTM, dziesięć zwycięstw w narodowych mistrzostwach samochodów superturystycznych i jeden puchar świata w wyścigach samochodów turystycznych.
Nagrody dla Audi[edytuj | edytuj kod]
Samochody Audi i zaawansowana technika w nich stosowana, zdobywają wiele prestiżowych, światowych nagród. W kwietniu 2014 Audi A3, najlepiej sprzedający się model koncernu zostało ogłoszone najlepszym samochodem świata roku 2014 — World Car of the Year 2014. To samo wyróżnienie w roku 2005 zdobyło Audi A6. Sukces Audi A3 ugruntowuje pozycję Audi jako producenta z największą liczbą tytułów World Car of the Year na koncie. Audi uzyskało ten tytuł już trzykrotnie jako World Performance Car i dwukrotnie jako World Car Design of the Year. Łącznie, w konkursie World Car of the Year Awards, cztery pierścienie tryumfowały siedmiokrotnie.
- 2005 — Audi A6: World Car of the Year [9]
- 2007 — Audi RS 4: World Performance Car, Audi TT World Car Design of the Year[10]
- 2008 — Audi R8: World Performance Car, Audi R8 World Car Design of the Year[11]
- 2010 — Audi R8 V10: World Performance Car[12]
- 2014 — Audi A3: World Car of the Year[13]
W konkursie „International Engine of the Year” Audi zwyciężało już dziesięć razy. W latach 2005 – 2009 zdobywało ten prestiżowy tytuł dzięki silnikowi 2.0 TFSI wygrywającemu w kategorii od 1.8 do 2 litrów. Pięć razy wygrywała jednostka 2.5 TFSI, w kategorii od 2 do 2.5 litra. Ostatnio w roku 2014.
Poszczególne modele Audi na przestrzeni lat zdobywały również szereg nagród branżowych i konsumenckich, np. Złotą Kierownicę, Auto Lider, Fleet Award czy Best Cars.
Modele samochodów[edytuj | edytuj kod]
Obecnie produkowane[edytuj | edytuj kod]
- Audi A1
- Audi A3
- Audi A4
- Audi A5
- Audi A6
- Audi A7
- Audi A8
- Audi R8
- Audi RS4
- Audi RS5
- Audi RS7
- Audi S1
- Audi S3
- Audi S4
- Audi S5
- Audi S6
- Audi S7
- Audi S8
- Audi Q3
- Audi Q5
- Audi Q7
- Audi TT
- Audi TTS
- Audi TTRS
Modele historyczne[edytuj | edytuj kod]
- Audi 10–26HP
- Audi 50
- Audi 60
- Audi 75
- Audi 80
- Audi 90
- Audi 100
- Audi 200
- Audi 920
- Audi 4000
- Audi 5000
- Audi A2
- Audi Cabriolet
- Audi Coupé
- Audi F103
- Audi Fox
- Audi Front
- Audi RS2
- Audi S2
- Audi Quattro
- Audi Type A
- Audi Type B
- Audi Type C
- Audi Type D
- Audi Type E
- Audi Type G
- Audi Type K
- Audi Type M
- Audi Type P
- Audi Type R
- Audi Type SS
- Audi Type T
- Audi V8
Projekty i samochody przyszłości[edytuj | edytuj kod]
- Audi Avus (1991)
- Audi Quattro Spyder (1991)
- Audi Steppenwolf (2000)
- Audi Rosemeyer (2000)
- Audi Avantissimo (2001)
- Audi Pikes Peak quattro (2003)
- Audi LeMans Quattro (2003)
- Audi Nuvolari quattro (2003)
- Audi RSQ (2004)
- Audi Shooting Brake (2005)
- Audi Roadjet (2006)
- Audi R‑Zero (2006)
- Audi Nero (2006)
- Audi Cross Coupe Quattro (2007)
- Audi A1 Metroproject Quattro (2007)
- Audi TT Clubsport Quattro (2007)
- Audi Quattroflex (2007)
- Audi A1 Sportback (2008)
- Audi Type‑D (2008)
- Audi O (2008)
- Audi R25 (2008)
- Audi ASQ (2009)
- Audi QxP (2009)
- Audi Avatar (2009)
- Audi Sportback (2009)
- Audi eSpira (2009)
- Audi eOra (2009)
- Audi e‑tron (2009)
- Audi Makaon Speedsailor (2009)
- Audi Mini e‑tron (2010)
- Audi Gentleman’s Racer (2010)
- Audi e‑tron Detroit Showcar (2010)
- Audi e‑tron Spyder (2010)
- Audi A9 (2010)
- Audi Quattro Concept (2010)
- Audi S1 (2011)
- Audi S1 Sportback (2011)
- Audi R4 (2011)
- Audi Q4 (2011)
- Audi A4 e‑tron (2011)
- Audi Onix (2011)
- Audi A3 Notchback Saloon (2011)
- Audi A3 e‑tron (2011)
- Audi A1 Clubsport quattro (2011)
- Audi Urban Concept (2011)
- Audi A2 Concept (2011)
- Audi QS4 (2012)
- Audi QS6 (2012)
- Audi Q6 (2012)
- Audi RS Q3 (2012)
- Audi TT Offroad (2014)
- Audi TT Sportback (2014)
- Audi AR‑1 (2015)